R ย่อมาจาก RADIO BLACKOUTS คือ

      คือความผิดปกติของคลื่นวิทยุ ที่เกิดจาก เปลวสุริยะ หรือ Solar Flares หมายถึง การปะทุขนาดใหญ่ของการแผ่รังสีคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าจากดวงอาทิตย์ที่คงอยู่ได้หลายนาทีจนถึงหลายชั่วโมง การระเบิดออกอย่างทันทีทันใดของพลังคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าที่เดินทางด้วยความเร็วของแสง ดังนั้นผลกระทบใดๆที่เกิดขึ้นกับด้านที่ได้รับแสงอาทิตย์ของโลก จะพบในเวลาเดียวกับที่สังเกตการณ์ ระดับของการแผ่รังสีเอ็กซ์และอุลตราไวโอเล็ตที่รุนแรงมาก (EUV) เป็นผลให้เกิดการแตกตัวประจุในระดับล่างของชั้นไอโอโนสเฟียร์ในด้านที่ได้รับแสงอาทิตย์ของโลก ในสภาวะปกติ คลื่นวิทยุความถี่สูง (HF) สามารถสนับสนุนการติดต่อสื่อสารในระยะทางไกล โดยการหักเหในระดับบนของชั้นไอโอโนสเฟียร์ เมื่อเกิดเปลวสุริยะที่มีความรุนแรงมากพอ การแตกตัวประจุในระดับล่าง ที่มีความหนาแน่นมากกว่า ในชั้นไอโอโนสเฟียร์ (D-layer) และคลื่นวิทยุที่ทำปฏิกิริยากับอิเล็กตรอนในชั้นนี้ จะสูญเสียพลังงานเนื่องจากการชนที่เกิดขึ้นบ่อยในสภาพแวดล้อมที่มีความหนาแน่นกว่า ของชั้น D-layer เป็นสาเหตุให้สัญญาณวิทยุความถี่สูงลดคุณภาพลง หรือถูกดูดซับไปทั้งหมด ทำให้เกิดสภาวะ radio blackout-การขาดหายของการติดต่อด้วยคลื่นวิทยุความถี่สูง ส่งผลกระทบหลักในช่วงคลื่นความถี่ 3-30 MHz D-RAP (การพยากรณ์การดูดซับในบริเวณ D-Region) สัมพันธ์กับความเข้มของเปลว (สุริยะ) ไปจนถึงความสามารถในการดูดซับและแพร่กระจายในชั้น D-layer

      เปลวสุริยะมักเกิดในบริเวณที่มีพลังงานสูง ซึ่งเป็นบริเวณที่ดวงอาทิตย์มีการปรากฏของสนามแม่เหล็กที่มีความรุนแรง โดยทั่วไปจะเกิดร่วมกับกลุ่มของจุดดับ เมื่อสนามแม่เหล็กเหล่านี้ค่อยๆพัฒนา จะสามารถไปถึงจุดของความไม่มีเสถียรภาพและปลดปล่อยพลังงานออกมาในหลายรูปแบบ รวมถึงการแผ่สนามแม่เหล็กไฟฟ้า ที่ตรวจพบได้ในลักษณะของเปลวสุริยะ

      ความเข้มของเปลวสุริยะ ครอบคลุมพื้นที่ขนาดใหญ่และถูกจัดให้อยู่ในรูปของการปล่อยออกมาสูงสุดในช่วงสเปกตรัม 0.1-0.8 นาโนเมตร (ซอฟต์เอกซเรย์) ของ NOAA/GOES XRS ระดับค่าฟลักซ์ของรังสีเอ็กซ์เริ่มจาก ระดับ "A" (เริ่มจาก 10-8 W/m2) ระดับถัดไปที่มีค่าสูงกว่า 10 เท่า คือระดับ "B" (≥ 10-7 W/m2) ตามด้วยระดับ "C" (10-6 W/m2), ระดับ "M" (10-5 W/m2) และสุดท้ายคือระดับ "X" (10-4 W/m2)

      Radio blackouts จำแนกออกเป็น 5 ระดับ โดย NOAA Space Weather Scale เกี่ยวข้องโดยตรงกับค่าสูงสุดของ Flare ในรังสีซอฟต์เอกซเรย์ที่ถึงหรือคาดว่าจะถึง ในปัจจุบัน SWPC คาดหมายความน่าจะเป็นของระดับ C, M และ X และจัดให้สัมพันธ์กับความน่าจะเป็นของ R1-R2 และ R3 หรือมากกว่า ไว้ในส่วนของการคาดหมาย 3 วันข้างหน้า และการอภิปรายการคาดหมาย SWPC ยังออกประกาศแจ้งเตือนเมื่อพบระดับ M5 (R2)

ตารางด้านล่างแสดงความสัมพันธ์ระหว่าง radio blackouts, เปลวสุริยะ, ระดับค่าฟลักซ์พลังงาน (วัตต์ต่อตารางเมตร) และตัวบอกเหตุการณ์ความรุนแรงที่กำหนด

Radio Blackout X-ray Flare ฟลักซ์ (W/m2) ตัวบอกความรุนแรง
R1 M1 0.00001 เล็กน้อย
R2 M5 0.00005 ปานกลาง
R3 X1 0.0001 รุนแรง
R4 X10 0.001 รุนแรงมาก
R5 X20 0.002 รุนแรงที่สุด

      หมายเหตุ : * ค่า Flux วัดในช่วงนาโน 0.1-0.8 nm , W·m (ยกกำลัง 2) ขึ้นอยู่กับมาตรการนี้ แต่มาตรการทางกายภาพอื่นๆ จะถือว่ายังอยู่ในเงื่อนไข
                 ** คลื่นความถี่อื่นๆ อาจได้รับผลกระทบตามเงื่อนไขนี้ได้

ผลกระทบที่จะเกิดขึ้นได้แก่
1.HF Radio Communications

ที่มา : Space Weather Prediction Center, NOAA
link :https://www.swpc.noaa.gov/phenomena/solar-flares-radio-blackouts

จัดทำโดย : แผนกภูมิอากาศ กขอ.คปอ.